Een ruwe schets

Wat doe je als je een tekst moet schrijven over ‘profileer jezelf’ en je wordt geconfronteerd met het feit dat iemand zijn bedrijf start onder de bedrijfsnaam van jou bedrijf. Nu, dit hielt mij afgelopen woensdagochtend bezig. Profileer jezelf! In dit geval als eigenaar van de merknaam Aristeia. Profileren wordt dan al gauw “proof yourself” - bewijs jezelf. Hierdoor realiseerde ik mij dat ik mij niet alleen profileer als Jacomijn Hendrickx maar ook als Aristeia. En daar moet je niet zo maar even aankomen! Voor mij vallen Jacomijn Hendrickx en Aristeia in grote lijnen samen. Maar hoe zit dat voor jullie? Je kunt je persoonlijk profileren maar ook als medewerker of eigenaar van een bedrijf? Kun je dan zomaar doen wat je wil?

Profileren, is dat voldoen aan de verwachtingen van de ander of is dat tonen wie je bent? Ik zit hier als filosoof. Had ik geitenwollen sokken moeten aantrekken? Tijdens mijn studententijd liepen veel studenten en docenten op de faculteit wijsbegeerte, zeker in de winter, in loden jassen. Kan ik mij dan als student profileren zonder een loden jas? En nu lijkt dit een eenvoudig - en misschien een studentikoos - voorbeeld. Toch zou ik willen zeggen dat wij als vrouwen wellicht meer vrijheid hebben om ons door middel van kleding te profileren, mannen zijn al gauw aangewezen op een pak met een das. En nu hoor ik je al zeggen, ja maar dat is toch geen wezenlijk issue in het profileren van jezelf? De kleren die je draagt! Weet je dat zeker? De dresscode voor vandaag is authentiek. En ik ken maar weinig vrouwen die zich niet bekommeren om ‘wat moet ik aan vandaag?’ Kleding kent zo haar normen. Heb je ooit overwogen twee verschillende schoenen aan te trekken?

Je loopt het risico, wanneer je je niet conform de geldende normen profileert, dat je bij voorbaat buiten de boot valt. De grond van de etiquette, zo concludeert Erasmus, is niet je aan de regels houden of anderen regels opleggen, maar ‘zorgen dat de ander zich op zijn gemak voelt’. Niets is zo vreselijk voor een gast dan dat hij underdressed is voor de gelegenheid. Etiketten zorgen ervoor dat je als gast altijd weet wat er van je verwacht wordt en dat je dus weet hoe je je moet gedragen. Hoewel het een norm van buiten is, kun je je zonder problemen profileren binnen een context zonder dat anderen aanstoot aan je nemen.

Profileer jezelf! Wat moet je dan tonen? Jezelf? Wie ben je? of ik in mijn geval: wie ben ik? Kan ik mijzelf profileren zonder het antwoord te weten op de vraag ‘wie ben ik?’

Ken uzelf! staat op de tempel van Delphi. Zelfkennis neemt in de westerse wereld een belangrijke plaats in binnen de kennis die je als mens hoort te hebben. Als filosoof heb ik grote vraagtekens bij deze kennis. Zelfkennis is als een spiraal die zichzelf nooit kan omsluiten. Kan ik wel weten wie ik ben? Achter mij staat een Demon - en ik hoop niet dat hij erg vervelend is - maar ik weet wel, dat jullie hem kunnen zien maar dat ik hem nooit kan aanschouwen. Ik kan alleen maar door mijn ogen en met mijn kennis en ervaring naar mij kijken en ik weet nog niet eens zo zeker of ik wel wil weten wat ik dan zie.

Profileer jezelf! Buber stelt je dan de vraag: is dat tonen “Zo ben ik!” is of is dat tonen “Ik ben!”

In het eerste geval ‘zo ben ik’ heb ik nagedacht over het beeld wat ik ben of zou willen zijn. Kortom ik toon mij aan de hand van kwaliteiten en kwantiteiten; mooie omschrijvingen als lief, daadkrachtig, recht door zee, kritisch of onder het prachtige woord ‘aristeia’. In het tweede geval zeg ik “ik ben”. Ik openbaar mijzelf in alle openheid en naaktheid, zonder bijgedachten en biedt jou de ruimte over mij te denken zoals jij dat wil. Vanavond - en ik weet dat dat gebeurt - zal ieder van ons zijn gedachten vormen over de mensen die zij vandaag ontmoet heeft. En ieder van ons wordt gevangen in een portret.

Profileer jezelf! Is dat jezelf portretteren, het geven van een ruwe schets of gewoon tonen “ik ben!”?

Tags: Filosofie, Vrouwen, Profileer jezelf, Ken jezelf, portret, Buber, Erasmus