Onze gemeente is inmiddels vier maanden op weg met haar coalitie-akkoord. Ze spreekt hierin over verantwoordelijkheden en ik zou graag zien dat ze deze oppakt, zeker wat betreft haar bestuursstijl. Na vier maanden vraag ik me af of ze echt wil wat ze schrijft. Gaat deze coalitie de daad bij het woord voegen? Hoe is het met haar ambities?

De gemeente wil dat de uitgangspunten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) ook haar uitgangspunten zijn. Ze heeft dit voorzichtig geformuleerd en ik neem aan dat dit zo is omdat de gemeente geen ondernemer is. Ze wil dus graag maatschappelijk verantwoord bezig zijn. Chapeau! Heel stiekem vraag ik me af wat de toegevoegde waarde hiervan is in een coalitie-akkoord. Het is toch geen alternatief om onverantwoord maatschappelijk bezig te zijn? Ze heeft ook het uitgangspunt van Fair Trade toegevoegd. En haar acties op dit gebied geven mij het gevoel dat ze haar heil heeft gevonden in woorden en niet in daden.

Nog niet zo lang geleden had de gemeente de ambitie om Fair Trade gemeente te worden, ze heeft daar een commissie voor in het leven geroepen. Deze heeft onderzoek gedaan en heeft haar conclusies gepresenteerd. En wat schertst mijn verbazing: toen acties van de gemeente nodig waren gaf de gemeente niet thuis. Ze wilde geen inzicht geven in haar eigen inkoop en ambtelijke ondersteuning was teveel gevraagd. Ik kan niets anders concluderen dan: ambitie van tafel. Wel woorden geen daden.

Het is mij niet duidelijk waarom ze deze ambitie heeft laten varen en waarom de huidige coalitie haar niet opnieuw oppakt. Ik vind een dergelijke ambitie passen bij onze stad. De stad - en de gemeente met haar subsidies hiertoe voor op - profileert zich graag. Ze doet dit met allerlei festivals en activiteiten, nu en in de toekomst en de gemeente geeft hier veel geld aan uit. ’s-Hertogenbosch als Fair Trade gemeente zou hier mooi bij passen. Maar ja, dat zijn mijn gedachten. Waarom ziet ze dan toch af van zo kleine investering? Kennelijk wil onze gemeente niet zo op de kaart staan.

Ik kan alleen maar gissen: Fair Trade is helemaal niet sexy, hip en chic. Fair Trade is helemaal niet goed voor het imago van de stad! Fair Trade klinkt duur en je inkoop moet je natuurlijk zo goedkoop mogelijk houden. Fair Trade is voor geitenwollensokken en deze mensen willen we niet onze stad, zij geven niets uit, zij brengen hun eigen koffie en broodje mee van thuis. Kortom Fair Trade is economisch onverantwoord, is slecht voor je imago en past niet bij de ambities. Gelooft u het zelf?
Bovendien: lokaal is hip en trendy. Lees de kookrubrieken in de krant en kijk maar naar de uitgangspunten van ’s-Hertogenbosch Smaakmakend. Fair Trade ‘dat wat van ver komt is lekker’ is al lang achterhaald. Er is dus ook geen ruimte voor Fair Trade tijdens het jaar van de smaak. Ten miste zo leek het. Met veel pijn en moeite is er op één zaterdag aandacht voor Fair Trade. Mogen wij hier in de stad geen koffie meer drinken, chocolade eten en heerlijke bananen en ananassen nuttigen? En dan te bedenken dat een dagje ’s-Hertogenbosch zonder koffie met een Bossche Bol niet kan. Ik wil wel graag een Fair Trade Bossche Bol. Kan dat?

Laten we dan eens lokaal gaan kijken - want dat is hip -, is er dan sprake van eerlijke handel? Hoe eerlijk zijn onze lokaal geproduceerde producten zoals deze centraal staan in onze hoofdstad van de smaak? Is deze handel smaakmakend, smaakt dat echt naar meer, zoals de slogan ons wil doen geloven? Krijgen de boeren een eerlijke prijs voor hun producten? Kan de organisatie van een smaakfestijn dit inzichtelijk maken? Regelmatig duiken er acties op en staan er berichten in de krant over de inkomsten van onze boeren, over de lage prijzen van de landbouwproducten. Eerlijke handel, Fair Trade geldt niet alleen voor producten van ver, maar ook voor lokale producten.

Maar ja, ook dat is niet sexy. Sterker nog, dat is gewoon niet leuk, dat is een heel vervelende boodschap de wereld in sturen. ’s-Hertogenbosch is ambitieus, niet als gids van eerlijke handel maar als trekpleister voor de dagtoerist. Ze gaat de concurrentie aan met de Efteling: een dag zonder zorgen, veel attracties en met veel plezier. Dan moet je je gasten niet confronteren met de vervelende kanten van hun eigen consumptiegedrag. Dit mag wel een groen sausje hebben, wat groen is hip, en daarmee marketingtechnisch verantwoord. Groen omdat het goed is voor de beeldvorming, niet omdat het moet!

Ik snap nu wel waarom ze in haar coalitie-akkoord schrijft dat ze MVO als haar uitgangspunten ziet. Ze heeft namelijk het ondernemerschap tot haar belangrijkste taak gemaakt: “’s-Hertogenbosch, daar wordt je gelukkig van!” Met als gevolg: een goed ondernemersklimaat. Dit laatste lijkt me een vereiste voor een stad, het is zeer wenselijk om als stad economisch aantrekkelijk te zijn. Toch vind ik dat de gemeente haar boekje te buiten gaat. Ze is namelijk zelf gaan ondernemen en ze doet dit met achterhaalde normen. Fair Trade, zorgvuldige inkoop en fatsoenlijk gedrag zijn norm voor heel wat ondernemers. Nu het openbaar bestuur nog. Onze gemeente moet leidend zijn in eerlijke handel op alle plaatsen in de wereld. Ze kan het niet afdwingen, maar ze kan via haar subsidies en inkoop wel sturen. Ze moet de daad bij het woord voegen. Eerlijke handel en duurzaamheid is al lang geen opleukmiddel meer, of een aardigheidje als we geld over hebben. Ze is bittere noodzaak voor de wereld waarop we leven. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en ik hoop dat ze haar ambities weet te realiseren. En wil ze daarnaast ook de concurrentie aan gaan met de Efteling dan adviseer ik haar te investeren in een wandelende mascotte, zo eentje die door de stad loopt en met de kinderen op de foto gaat. De gouden draak zit al klaar nu alleen nog concreet vorm geven zodat hij kan gaan wandelen. En dan maar hopen dat niemand daar de draak mee steekt.

Verschenen in het Brabants Dagblad op 11-9-2010 - editie ’s-Hertogenbosch