Een citaat uit Phaedo van Plato. Een prachtige tekst en zo puur geformuleerd:

"Zij die wil leren, komen tot de bevinding dat de wijsbegeerte hun ziel aantrof als het ware in een toestand van gevangenschap binnen het lichaam, daaraan vastgeplakt en gedwongen naar de werkelijkheid te kijken door het lichaam heen en als het ware door tralies, niet door middel van haar eigen vermogens. En zij trof haar aan in een toestand van totale onwetendheid. Maar zij ontdekte ook de duivelse werking van die tralies, namelijk dat de menselijke begeerte eraan meewerkt dat de gevangene zelf in hoge mate bijdraagt aan het continueren van zijn gevangenschap."

Het blijft altijd een lastige vraag als iemand me vraagt, waarom nu filosofie? Het antwoord is al gauw abstract; in de trant van "je leert er beter door denken, je kritische vermogen neemt toe, je bent makkelijker in staat om nieuwe ideeën aan te nemen, om mee te denken in het idee van een ander, etc. "

Het antwoord op de vraag 'waarom is het goed om als manager / directielid je bezig te houden met filosofie of zelfs samen met het eigen team?' is vaak nog veel lastiger. Beter denken is moeilijk te meten, relativeren is niet altijd handig, en het beter functioneren van het team gaat ook vaak gepaard met veranderende machtsverhoudingen, wat toch ook onzeker maakt.
Het resultaat is vaak moeilijk van te voren vast te stellen. Filosofie grijpt aan in het denken en komt daarna tot uitdrukking in het handelen. En er is nu eenmaal geen logische relatie tussen een dergelijke interventie (aanzetten tot anders denken) en het te verwachten resultaat (concrete handelingen), bijvoorbeeld sneller een beslissing nemen, of een kritische houding ten aanzien van ideeën.

Wat doet het dan wel? Filosofie geeft in ieder geval inzicht in de verschillende ideeën, ook in de ideeën van de ander. Iedereen in het team speelt zijn eigen melodie en filosofie geeft inzicht in die verschillende melodieën. Filosofie maakt het mogelijk dat ieder met zijn eigen wijsje binnen een team in staat is om niet vals te spelen maar te komen tot mooi samenspel.

En hoe het mogelijk is, ik weet het nog niet, maar het is nu ook wetenschappelijk aangetoond. Vandaag staat in de Trouw een artikel over een onderzoek naar filosofieles op school. En nu blijkt. Door filosofie wordt je slimmer. En wie wil dat nu niet?

Hier het artikel: Slimmer door filosofie