Onderstaande tekst is verschenen in het Brabants Dagblad van vrijdag 2 juli en en de Twentse Courant Tubantia op zaterdag 3 juli.

Een verleiding die moeilijk te weerstaan is: WK voetbal op tv. Is voetbal een afspiegeling van de werkelijkheid die zich ontvouwt op één hectare grond? Ik hoop van niet.

De moraal die heerst op het voetbalveld zou ik niet graag in mijn naaste omgeving terug zien. Graag breng ik even de discussie die inmiddels is ontstaan over die bal die over de doellijn was, maar toch geen doelpunt was, in herinnering. Het is wellicht het meest wonderlijke dat de Duitse keeper, die de bal over de lijn heeft zien gaan, niet zelf zegt 'de bal is over de lijn geweest'. Maar dit is niet het enige. Het is heel gewoon om je te laten vallen terwijl de speler van de andere partij je niet aanraakt en het is ook gewoon om overtredingen te maken zolang de scheidsrechter ze niet ziet. Als je zo slim bent om de scheidsrechter om de tuin te leiden, dan verdien je grote lof. De geldende moraal is niet gepakt worden. En ook voor de FIFA is dat de norm: beelden die tonen dat een scheidsrechter zich vergist, zouden niet meer getoond mogen worden. Censuur? Geen probleem.

Deze moraal van alles mag tenzij je wordt gezien heeft een hele leuke bijwerking. De spelers leggen een bijzonder sociale houding aan de dag om de scheidsrechter te attenderen op de overtredingen van de ander (van die andere partij). Een beetje voetballer heeft een arsenaal aan gedragingen tot zijn beschikking ter ondersteuning van zijn sociale daad: armen omhoog, leuke gesprekjes, verontwaardigde gezichten, kermend ter aarde storten, de scheidsrechter de rug toe keren, etcetera. En dit alles wordt zelden tot nooit als spelbederf aangemerkt. En nu begrijp ik best dat het plezier niet meer belangrijk is tijdens een WK (of in het betaald voetbal) het is de winst die telt en deze kan (en moet) beïnvloed worden door het beïnvloeden van de scheidsrechter met als het enigszins kan onterechte beslissingen in het eigen voordeel tot gevolg.

Wat is dat voor een ethisch uitgangspunt? Laat ik het even naar de wereld buiten het veld verplaatsen. Stelen mag, als het maar niet gezien wordt. Doden kan, mits je maar geen sporen nalaat. Een ander een boete aansmeren? Geen probleem. Laster, gewoon doen! Alles is geoorloofd zolang het met jou goed gaat en niemand anders het ziet. Is dit de geldende moraal in onze samenleving? Misschien verkiezen we in ons dagelijks leven toch iets anders. Daar geldt de goede intentie. Ook zijn er regels waar iedereen zich aan dient te houden, bijv. je mag niet doden. Of breng anderen geen schade toe puur voor je eigen gewin.

Oneerlijkheid wordt niet gewaardeerd. We leren kinderen dat ze niet mogen klikken. En gek genoeg zijn het juist deze oneerlijkheid en dit klikken dat we veelvuldig te zien krijgen op het voetbalveld. Dit accepteren we zolang het in het voordeel is van ons eigen team. Maar als de tegenstander het gelijke gedrag aan de dag legt, dan is de wereld te klein. We meten met twee maten en dat is algemeen aanvaard. Voetballers droegen ooit de tekst fairplay op hun mouw. Het is me nu duidelijk waarom. Het gaat er niet om zelf fair te spelen, maar om de indruk te wekken dat we fair spelen. Beeldvorming is belangrijker dan de daad: het moet goed lijken, ook al trappen we iemands scheenbeen kapot achter de rug van de scheidsrechter. Maar de ander moet zich aan de regels houden. De moraal van het voetbal: de regels van het spel zijn afhankelijk van het team dat speelt. Is dat fair?

Hoe voelt het als je ziet dat het doelpunt zit, maar je toch akkoord gaat met 'geen doelpunt'? Hoe voelt het om te winnen na onterechte beslissingen door jezelf afgedwongen? Natuurlijk kan een scheidsrechter zich vergissen. Wat mij verwondert is dat er twee teams in het veld staan die niet zelf de vergissing wensen te corrigeren omdat ze liever winnen dan eerlijk spelen. Welke keeper is het voorbeeld voor onze kinderen? Hij die zegt 'sorry scheids de bal was over de lijn' of hij die zwijgend het foute besluit aanhoort? Niemand maalt erom, kennelijk gaan we zo met elkaar om. Speld mij maar een embleem van fairplay op mijn mouw. Schijnen is beter dan zijn, en alleen domme Henkie laat zich betrappen.