Vandaag staat er op de ondernemerskalender het volgende:

dinsdag 4 mei
dodenherdenking | Meivakantie
Vertel het me en ik vergeet het,
toon het me en ik onthoud het,
betrek me erbij en ik begrijp het
Confucius - Chinees denker die prachtig verwoordt waarom het zo
belangrijk is jonge mensen te betrekken bij de dodenherdenking.

Hoe eerzaam ik het ook vind om jonge mensen te betrekken bij de dodenherdenking, toch vind ik deze bladzijde een beetje wonderlijk. Om te beginnen kun je je natuurlijk afvragen waarom de meivakantie in het leven is geroepen, een vakantie van veertien dagen, waarin - voor ons land - belangrijke dagen onderdeel van uitmaken. De kans dat mensen dan juist op vakantie zijn, en dus niet meevieren en herdenken is ontzettend groot, waardoor deze dagen juist hun waarde verliezen. Beter zou zijn als er nu geen vrije dagen zouden zijn - wellicht vijf mei verplicht -, om te vieren. Dan kan er echt herdacht worden. Maar dit terzijde.

Wat valt er te begrijpen aan de immense hoeveelheid doden die gevallen zijn in de eerste en de tweede wereldoorlog. En ik noem ze hier allebei, de eerste wereldoorlog lijkt aan ons voorbij gegaan te zijn, maar ze is zeker zo dramatisch geweest. Is het niet juist het niet-kunnen en wellicht ook het niet-willen begrijpen van dergelijke fenomenen, wat ons aanzet tot het herdenken.

Lopen we niet het risico dat het begrijpen van het doden van anderen om wat voor reden dan ook het fenomeen als geheel doet vergeten? Wanneer we niet meer verbijsterd zijn door een oorlogsdaad is ze dan nog wel een oorlogsdaad, is ze dan nog wel mis-dadig? Is ze dan nog wel verwerpelijk? Als het doden van een ander gewoon wordt en ons niet meer verrast, vinden we het dan nog wel onmenselijk, onjuist en verwerpelijk?

Het is juist het niet-kunnen begrijpen wat ons uit het evenwicht brengt en oplettend maakt, niet het begrijpen. Begrijpen is het beheersen, het macht hebben over. De doden die wij herdenken op 4 mei zijn juist die doden die we niet begrijpen. We herdenken deze mensen omdat we toen geen macht hadden om ze in leven te houden, maar waarbij we zwijgzaam en compleet verbijsterd toe keken. Het waren daden die ons in complete verwarring achter lieten.

Zodra we kunnen begrijpen dat iemand een ander dood, zullen we het toestaan. Ik hoop dat we nooit zullen begrijpen waarom sommige mensen mochten (en mogen) leven en anderen niet.