February 2007
Macht maakt angstig
28-02-07 11:46
Aristoteles legt in zijn Retorica een relatie tussen macht en angst. Mensen zijn bang voor de macht, niet zo zeer voor het zelf hebben van macht, maar wel voor diegene die de macht heeft.
Angst is een gevoel van pijn of onrust die voortkomt uit een voorstelling van een naderend onheil dat verwoesting of leed veroorzaakt. Aldus de definitie van angst. Maar hoe komen we dan van macht naar angst? Deze begint in het feit dat een machtig iemand de mogelijkheid heeft om een individu iets aan te doen. Iemand die geen macht heeft, heeft ook geen expliciete mogelijkheid om iemand - groot - kwaad te berokkenen. Daarbij toont de ervaring - geschiedenis - dat een machtig iemand bovendien op onrechtmatige wijze kan handelen, dus zelfs willend en wetend iemand kwaad kan doen. Alle reden dus om bang te zijn.
Deze angst is zo fundamenteel dat het al beangstigend is om afhankelijk te zijn. Vergeet niet een machtsrelatie is een - wederzijdse - afhankelijkheidsrelatie.
Maar vooralsnog is ook de machtige bang! De machthebber is afhankelijk van de mensen die hem ondersteunen. En door de beeldvorming is het gedrag van de machthebber eerder onrechtmatig dan rechtmatig. Hij heeft dus alle reden om te vrezen voor wraak.
En deze angst, rust langs alle kanten op beeldvorming. Of dit in een specifiek geval ondersteund wordt door eigen ervaringen is maar zeer de vraag. In de voorstelling ontstaat angst.
Angst is een gevoel van pijn of onrust die voortkomt uit een voorstelling van een naderend onheil dat verwoesting of leed veroorzaakt. Aldus de definitie van angst. Maar hoe komen we dan van macht naar angst? Deze begint in het feit dat een machtig iemand de mogelijkheid heeft om een individu iets aan te doen. Iemand die geen macht heeft, heeft ook geen expliciete mogelijkheid om iemand - groot - kwaad te berokkenen. Daarbij toont de ervaring - geschiedenis - dat een machtig iemand bovendien op onrechtmatige wijze kan handelen, dus zelfs willend en wetend iemand kwaad kan doen. Alle reden dus om bang te zijn.
Deze angst is zo fundamenteel dat het al beangstigend is om afhankelijk te zijn. Vergeet niet een machtsrelatie is een - wederzijdse - afhankelijkheidsrelatie.
Maar vooralsnog is ook de machtige bang! De machthebber is afhankelijk van de mensen die hem ondersteunen. En door de beeldvorming is het gedrag van de machthebber eerder onrechtmatig dan rechtmatig. Hij heeft dus alle reden om te vrezen voor wraak.
En deze angst, rust langs alle kanten op beeldvorming. Of dit in een specifiek geval ondersteund wordt door eigen ervaringen is maar zeer de vraag. In de voorstelling ontstaat angst.
blog comments powered by Disqus
Machtig
11-02-07 20:41
Hoe machtig ben je ...
als je geweld nodig hebt om te dwingen
als je constant over je schouder moet kijken.
Hoe machtig ben je ...
als je afhankelijk bent van anderen
als je zonder de ander niet kunt bestaan.
Hoe machtig ben je ...
als je de systemen niet kunt veranderen
als je geen verantwoordelijkheid kunt dragen.
Hoe machtig ben je ...
als je constant wordt overruled
als je het nooit goed kunt doen.
Hoe machtig ben je ...
als je zelf je leven kunt inrichten
als je met anderen samen kunt bestaan.
als je geweld nodig hebt om te dwingen
als je constant over je schouder moet kijken.
Hoe machtig ben je ...
als je afhankelijk bent van anderen
als je zonder de ander niet kunt bestaan.
Hoe machtig ben je ...
als je de systemen niet kunt veranderen
als je geen verantwoordelijkheid kunt dragen.
Hoe machtig ben je ...
als je constant wordt overruled
als je het nooit goed kunt doen.
Hoe machtig ben je ...
als je zelf je leven kunt inrichten
als je met anderen samen kunt bestaan.